Laureatem I edycji konkursu o Nagrodę im. Franka Wilczka został dr Przemysław Mróz za osiągnięcie zatytułowane „Nowa kategoria planet pozasłonecznych – planety swobodne”.
Nagroda w wysokości 12 tys. dolarów amerykańskich fundowana jest przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ oraz Fundację Kościuszkowską. Przyznawana co dwa lata młodym polskim naukowcom, którzy dokonali znaczącego odkrycia w fizyce, astronomii lub w dziedzinach im zbliżonych. Opiekunami Nagrody są laureat Nagrody Nobla Prof. Frank Wilczek oraz Dziekan Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ.
![Przemysław Mróz](/documents/144868508/145089056/Przemek_Mroz_podpis.png/67b547a6-5b00-4635-81df-81eae2fa2552?t=1594891437270)
Nagrodzone osiągnięcie
Do tej pory odkryto tysiące planet pozasłonecznych. Większość z nich nie przypomina planet w naszym Układzie Słonecznym, jednak wszystkie posiadają jedną wspólną cechę – krążą wokół gwiazdy. Astronomowie od dawna przewidywali istnienie tzw. planet swobodnych, wyrzuconych z macierzystych układów planetarnych i niezwiązanych grawitacyjnie z żadną gwiazdą. Planety swobodne, z wyjątkiem bardzo młodych obiektów, nie emitują światła i nie można ich obserwować bezpośrednio. Dr Mróz wykorzystał zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego zaobserwowane przez przegląd nieba OGLE do zmierzenia częstości występowania i zbadania własności planet swobodnych krążących w Drodze Mlecznej. Pokazał m.in., że planety swobodne o masach zbliżonych do Jowisza występują znacznie rzadziej niż wcześniej szacowano. Po raz pierwszy odkrył kilka zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego wywołanych prawdopodobnie przez planety swobodne o masach zbliżonych do masy Ziemi, których istnienie było przewidywane przez teorie formowania się układów planetarnych. Wyniki badań dr. Mroza, opublikowane w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, odbiły się szerokim echem wśród społeczności astronomicznej i były do tej pory cytowane już ponad 2300 razy.