Projekt ATOMIN – Badanie układów w skali atomowej: nauki ścisłe dla innowacyjnej gospodarki.

Zakup i wytworzenie nowej infrastruktury naukowo-badawczej przez WFAIS przyczyniły się do zwiększenia potencjału badawczego jednostki. Dzięki temu dołączył on do europejskiej przestrzeni naukowo-badawczej zajmując równorzędne miejsce wśród ośrodków o zbliżonym profilu działalności. Zbudowana infrastruktura badawcza pozwala na podejmowanie partnerskiej współpracy z wiodącymi jednostkami badawczymi. WFAIS może skutecznie rywalizować na płaszczyźnie pozyskiwania europejskich grantów badawczych oraz na rynku usług badawczo-rozwojowych dla gospodarki i instytucji użyteczności publicznej, a także rozwijać krytyczny potencjał dla efektywnego pozyskiwania zleceń i projektów przemysłowych. Liczba jednostek naukowobadawczych korzystających w latach 2010-2012 z wytworzonej infrastruktury wynosiła 73; współpracowano z 16 przedsiębiorstwami.

Narodowe Centrum Promieniowania Elektromagnetycznego dla celów badawczych (etap I).

Staraniem pracowników Wydziału FAiIS UJ opracowana została koncepcja budowy i udostępnienie polskiemu środowisku naukowemu nowoczesnego źródła promieniowania synchrotronowego. Projekt uzyskał finansowanie (ponad 152 mln pln) ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i z budżetu Państwa, w ramach POIG. Zakres projektu obejmuje realizację budynku synchrotronu wraz z niezbędnym zapleczem technologiczno – administracyjnym, a następnie skonstruowanie w nim synchrotronu III generacji. Urządzenie dysponować będzie zakresem energii fotonów od częstotliwości terahercowych do promieniowania rentgenowskiego. Wydział nawiązał współpracę z kluczowym partnerem w planowaniu i realizacji polskiego synchrotronu, którym jest MAX-lab przy Uniwersytecie w Lund (Szwecja). Synchrotron SOLARIS będzie pierwszym tej skali i tak multidyscyplinarnym urządzeniem badawczym w Polsce.

Phelinet – Obrazowanie płuc spolaryzowanym helem3

Sukcesem projektu jest otrzymanie (we współpracy ze Szpitalem im. JPII w Krakowie) pierwszych w Polsce obrazów płuc metodą obrazowania rezonansem magnetycznym przy użyciu spolaryzowanego 3He. Proces pompowania optycznego z wymianą metastabilności 3He w celu otrzymania hiperpolaryzacji jądrowej, zachodzi efektywnie dla ciśnień rzędu 1mbar i w polach magnetycznych rzędu 1 mT. Do zastosowań medycznych, wymaga się ciśnienia atmosferycznego spolaryzowanego gazu. Niespodziewane odkrycie grupy z ENS w Paryżu, że proces ten może zachodzić także w dużych polach magnetycznych (rzędu 1 T) i w znacznie wyższych ciśnieniach (około 100 mbar), zmotywowało grupę prof. T. Dohnalika do systematycznych badań, które zaowocowały konstrukcją pierwszego w świecie polaryzatora pracującego w wysokim polu magnetycznym 1.5 T szpitalnego skanera rezonansu magnetycznego.

Projekt FENIKS – długofalowy program odbudowy, popularyzacji i wspomagania nauczania fizyki w szkołach w celu rozwijania podstawowych kompetencji naukowo-technicznych, matematycznych i informatycznych uczniów.

Projekt został przygotowany i zrealizowany przez WFAIS (lider projektu) w konsorcjum z UJK w Kielcach i UR w Rzeszowie ze środków EFS, jako ponadregionalna forma popularyzacji fizyki, upowszechniania wiedzy i kompetencji naukowo-technicznych oraz przeciwstawiania się spadkowi zainteresowania fizyką wśród uczniów gimnazjów i liceów. Zaproponowany w projekcie ciąg działań był realizowany w 250 szkołach z trzech województw: małopolskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego z udziałem 6419 uczniów i objął: zajęcia dla uczniów na uczelniach, wizyty pracowników w szkołach połączone z "dniem fizyki" w szkole, zajęcia pozalekcyjne w szkołach prowadzone przez 250 nauczycieli, konkursy projektów naukowych z fizyki, obozy naukowe, portal edukacyjny Feniks, zawierający m.in. Internetową Ligę Fizyczną, zakupy sprzętu dla pracowni dydaktycznych, doposażenie szkół.

Organizacja Krakowskiej Szkoły Fizyki Teoretycznej

Krakowska Szkoła Fizyki Teoretycznej organizowana jest corocznie w Zakopanem, począwszy od 1961. Główna idea Szkoły zakłada przegląd najważniejszych rezultatów uzyskanych w fizyce cząstek (zarówno teoretycznej, jak i doświadczalnej) w ciągu poprzedzających 2 lat. W tym sensie nie jest to „szkoła" w ścisłym znaczeniu tego słowa, a przyjęta formuła uwarunkowana jest historycznie - trudnościami związanymi z wyjazdami naukowymi polskich fizyków w okresie PRL. Z biegiem lat Szkoła przekształciła się w uznaną międzynarodową konferencję. Lista prelegentów minionych edycji obejmuje między innymi takich laureatów Nagrody Nobla, jak R.J. Glauber, G. 't Hooft, M. Veltman, F. Wilczek, czy J.W. Cronin. Materiały konferencyjne publikowane są w Acta Physica Polonica B i cieszą się dużą popularnością - najlepsze wykłady cytowane są w literaturze światowej ponad 100 razy każdy.

FAIR (Facility for Antiproton and Ion Reseach in Europe GmbH) – ośrodek badań antyprotonami i jonami.

Naukowcy z Wydziału Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej zainicjowali przystąpienie Polski do międzynarodowego projektu budowy ośrodka badań FAIR. Jest to jedno z najważniejszych przedsięwzięć naukowych w skali światowej, w którego realizację włączyło się ponad 3000 naukowców z 44 krajów, w tym ponad 100 z Polski. Rząd RP jest stroną międzynarodowej Konwencji dotyczącej budowy i funkcjonowania tego środka, której proces ratyfikacji zakończył się 13.04.2011 r. Wydział FAiIS UJ będzie spełniał rolę reprezentanta Rządu RP w Spółce FAIR GmbH, realizując m.in. zobowiązania Polski, poprzez koordynowanie prac nad infrastrukturą badawczą i aparaturą naukową realizowanych w Polsce na kwotę 23.74 mln euro. Przygotowywane w tym ośrodku badania eksperymentalne dostarczą komplementarnych informacji o nieznanych stanach materii oraz wczesnej ewolucji Wszechświata.

Eksperyment BOREXINO

Grupa prof. M. Wójcika bierze udział w międzynarodowym projekcie BOREXINO, którego celem jest badanie własności niskoenergetycznych neutrin. Detektor BOREXINO jest niskoenergetycznym spektrometrem neutrinowym nowej generacji, którego budowa została ukończona w 2007 roku. Jego ekstremalnie niskie tło pozwoliło dokonać unikalnych pomiarów strumieni słonecznych neutrin 7Be, pep i 8B dla obniżonego do 3 MeV progu detekcji. Współpraca BOREXINO potwierdziła bezpośrednio występowanie geo-neutrin oraz wykonała najdokładniejszy pomiar prędkości neutrin emitowanych z CERN'u. BOREXINO jest jednym z najważniejszych eksperymentów dedykowanych badaniom neutrin słonecznych. Uzyskane w ramach eksperymentu BOREXINO wyniki mają fundamentalne znaczenie dla astrofizyki jądrowej, fizyki cząstek elementarnych oraz geofizyki.

Dr hab. Bogdan Damski, adiunkt w Zakładzie Optyki Atomowej Instytutu Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego, został uhonorowany przez Ministra Nauki Nagrodą I stopnia za osiągnięcia naukowe. Dr Damski jest absolwentem UJ (1999 r.); stopień doktora nauk fizycznych w zakresie fizyki uzyskał na naszej uczelni w 2003 roku, w latach 2003-2005 był stypendystą Fundacji Humboldta w Instytucie Fizyki Teoretycznej w Hannowerze, a w latach 2005-2012 był pracownikiem Los Alamos National Laboratory (USA). 3 czerwca 2013 roku w Collegium Maius UJ odbyła się promocja habilitacyjna dr. Bogdana Damskiego.

Dr Maria Giovanna Dainotti z Obserwatorium Astronomicznego otrzymała 8 marca 2013 roku wysokie odznaczenie Republiki Włoskiej za wybitne osiągnięcia naukowe – została Rycerzem Republiki Włoskiej (Cavaliere Ordine al Merito della Repubblica Italiana). Dr Dainotti otrzymała order za jej studia na temat możliwego wykorzystania badań promieni gamma do zbadania początków Wszechświata.

Cykl prac ujętych w monografii „Nanoscale Surfaces on Insulating Surfaces".

Spośród publikacji o szczególnym znaczeniu dla rozwoju nauki, które w okresie objętym ankietą powstały na Wydziale FAIS, należy wymienić cykl prac ujętych w monografii Enrica Gnecco i Marka Szymońskiego "Nanoscale Processes on Insulating Surfaces". Za ich współautorstwo profesor Marek Szymoński otrzymał Nagrodę Ministra Nauki dla naukowców i nauczycieli akademickich w roku 2010. Monografia przedstawia badania podstawowe dotyczące atomowo rozdzielczego obrazowania powierzchni, samoorganizowania molekuł, tworzenia nanowzorów i osadzania metali oraz procesów nanotrybologicznych zachodzących na powierzchni kryształów jonowych. Różnorodne struktury tworzone są w procesach nanolitografii, wygrzewania, naświetlania jonami, elektronami i fotonami, co pozwala zbadać wiele podstawowych procesów w skali atomowej (w tym proces tarcia).

Prof. Paweł Moskal otrzymał za swój wynalazek – matrycowy emisyjny tomograf pozytonowy – złoty medal oraz Puchar delegacji Bośni i Hercegowiny na 58. Światowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik „BRUSSELS INNOVA 2009", które odbyły się w dniach 19-21 listopada 2009 r. w Brukseli. Targi te są poświęcone transferowi technologii i wdrażaniu postępu technicznego więcej...

Prof. Andrzej M. Oleś został wyróżniony Nagrodą Naukową im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie fizyki za rok 2009 za cykl prac dotyczących splątania kwantowego w tlenkach metali. Nagrodę przyznano na sesji plenarnej Wydziału III PAN w dniu 21.10.2009 r. Uroczyste wręczenie dyplomu Laureatowi odbyło się 7 grudnia 2009 r. w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

Prof. Andrzej Białas i Prof. Marcin Wójcik z naszego Wydziału otrzymali nagrody Premiera odpowiednio za: wybitny dorobek naukowy i wybitne osiągnięcie naukowe. Nagrody wręczono 5 lutego 2009.

Cykl prac związanych z pomiarem strumienia neutrin słonecznych w eksperymencie BOREXINO.

W kategorii publikacji o szczególnym znaczeniu dla rozwoju nauki wybitnym osiągnięciem WFAIS jest opublikowanie wyników badań, za które prof. Marcin Wójcik otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów, za wybitne osiągnięcie naukowe. Nagroda ta została przyznana za istotny wkład do pomiaru strumienia neutrin słonecznych 7Be w eksperymencie BOREXINO, polegający na badaniu źródeł i redukcji tła 300-tonowego detektora, do bezprecedensowo niskiego poziomu, umożliwiającego jednoznaczną rejestrację neutrin.

Dr Tomasz Kawalec z Instytutu Fizyki UJ jest współtwórcą nowego typu lasera atomowego - urządzenia emitującego spójną wiązkę atomów - w sensie fali de Broglie'a. Główne zalety tego lasera to: prowadzenie wiązki atomów w falowodzie optycznym z minimalnymi wzbudzeniami poprzecznymi oraz możliwość emitowania "na żądanie" atomów w stanie czułym lub nie na pole magnetyczne. Opis popularnonaukowy można znaleźć na stronie Serwisu PAP "Nauka w Polsce".

Doktorant Instytutu Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, mgr Michał P. Heller, został laureatem I nagrody w IV edycji konkursu miesięcznika „Forum Akademickie" na artykuł popularnonaukowy pod hasłem „Skomplikowane i proste. Młodzi uczeni o swoich badaniach". Michałowi P. Hellerowi przyznano nagrodę za artykuł „Wibrujące struny, spadające jabłka i najdoskonalszy płyn w przyrodzie", popularyzujący badania nad zastosowaniami teorii strun. Więcej informacji - na stronie Forum Akademickiego.

Grupa fizyków Wydziału FAIS: A. Ochab-Marcinek, P.F. Góra, M.P. Heller, T. Romańczukiewicz i D. Sokołowska, współpracująca z Tygodnikiem Powszechnym, została wyłoniona wśród kandydatów do przyznania dyplomu za popularyzację nauki w konkursie "Popularyzator Nauki" Polskiej Agencji Prasowej. Wspomniani fizycy piszą artykuły o nauce oraz prowadzą blog popularno-naukowy http://swiat-jaktodziala.blog.onet.pl/ dla Tygodnika Powszechnego. 

Dr Katarzyna Psonka otrzymała nagrodę Christopha Schmelzera za za najlepszą pracę doktorską tematycznie związaną z projektem hadronowej terapii nowotworowej.
Przeczytaj więcej o badanach dr Katarzyny Psonki na stronach PAP...

Polska Akademia Nauk przyznała nagrodę im. Marii Skłodowskiej-Curie Prof. dr hab. Jakubowi Zakrzewskiemu oraz nagrodę im. Stefana Pieńkowskiego dr hab. Jackowi Dziarmadze więcej...

Prof. dr hab Andrzej Michał Oleś oraz Prof. dr hab. Marek Szymoński zostali laureatami konkursu SUBSYDIA PROFESORSKIE Fundacji na rzecz Nauki Polskiej więcej...

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zatwierdziło nowe oceny parametryczne jednostek naukowych. Wydział Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ otrzymał kategorię pierwszą

Medal Uniwersytetu Jagiellońskiego nadano w maju dwóm uznanym autorytetom w zakresie fizyki statystycznej, profesorowi Andrzejowi Fulińskiemu z IFUJ oraz profesorowi Peterowi Hänggi z Uniwersytetu w Augsburgu więcej...